تاریخچه هرباریوم دانشکده داروسازی تبریز
گیاهان موجود در فلور آذربایجان درطی سالیان متمادی توسط اساتید، محققین و همکاران محترم گروه فارماکوگنوزی دانشکده داروسازی تبریز جهت انجام مطالعات فیتوشیمیایی و تعیین اثرات فارماکولوژیک به صورت مقطعی و حسب نیاز جمع اوری و شناسایی می گردید با اینحال به دلیل نبود هرباریوم در مجوعه دانشکده و دانشگاه، هیچ یک از نمونه های گیاهی جمع اوری شده در ان سالها جهت بررسی های بیشتر و مستند سازی نگهداری نشده است. از اواسط دهه 70 شمسی هسته اولیه هرباریوم کوچک آموزشی برای تدریس درس گیاهشناسی و استفاده دانشجویان داروسازی به همت اساتید محترم آقای دکتر فریدون بخت آور، دکتر حسین ناظمیه و سرکارخانم مهندس سوسنیق اسلامپناه شکل گرفت و دانشجویان موظف گردیدند که در در حین گذراندن واحد گیاهشناسی عملی تعدادی از گیاهان منطقه خود را به صورت هرباریومی خشک نموده و پس از شناسایی و نامگذاری تحویل ازمایشگاه گیاه شناسی دهند.
لیکن به دلیل توسعه دوره های تخصصی و رویکرد همکاران دانشکده به مطالعات فیتوفارماکولوژیک نیاز شدید به وجود یک هرباریوم علمی و مجهز که بتواند گیاهان جمع آوری شده را شناسایی و ثبت نماید احساس گردید. از اینرو ایده ایجاد هرباریوم مستقل مطرح و با حمایت ریاست محترم وقت دانشکده، فعالیت خود را از سال 1386 به صورت رسمی و در یک فضای کوچک اما بر اساس اصول علمی و یا فته ها جدید اغاز نمود و به رغم نوپا بودن توانست که مجموعه بسیار ارزشمندی از گیاهان منطقه اذربایجان را در این مجال کوتاه گرداوری و تقدیم محققان و علاقمندان به علوم گیاهی نماید. در سال 1390 به دنبال توسعه فیزیکی فضای دانشکده و کوشش رئیس وقت دانشکده، فضایی به مساحت 120متر مربع در اختیار هرباریوم قرار گرفت و نهایتا در سال 1391 اولین هرباریوم دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی تبریز فعالیت رسمی خود را در به سرپرستی دکتر حسین ناظمیه آغاز نمود.
اهداف مورد انتظار از تاسیس هرباریوم دانشکده شامل موارد زیر می باشد:
1- آموزش دانشجویان دکترای عمومی و PhD دانشکده داروسازی و طب سنتی
2- کمک به محققیقن علوم زیستی و پزشکی جهت شناسایی گیاهان مورد بررسی و ارائه کد هرباریومی
3- جمع اوری نمونه های گیاهی از مناطق مختلف استان آ. ش . و استان های مجاور
4- شناسايي و نامگذاري گياهان جمعآوري شده.
5- نگهداري و آرشيو نمونههاي گياهي جمعآوريشده بهروش استاندارد علمي در هرباريوم
6- جمع آوری گیاهان دارویی، معطر و صنعتی استان و معرفی آنها به بهره برداران
7- تهیه عکس از گیاهان جمع آوری شده و ایجاد هرباریوم مجازی
8- معرفی گونه های انحصاری استان به محققین
9- فراهم ساختن بانک ژن و بانک بذر برای مطالعت مولکولی
10- معرفی گونه های تحت خطر و یا درمعرض انقراض استان
11- مطالعة جامع خانوادههاي گياهي بر اساس نمونههاي هرباريومي توسط محققين و نيز بهصورت همكاري با دانشجويان تحصيلات تكميلي در رشتههاي مختلف شامل علوم گياهي، داروسازي و كشاورزي و ارائة نوشتاري آن بهصورت پايان نامه، مقاله، سمينار و كتاب (فلور).
12- تدوين فلور آذربایجان به روشهاي متداول علمي.
13- انجام مطالعات جامعهشناسي گياهي جهت ارائة چشماندازهاي علمي براي برنامه ريزيهاي كلان زيستمحيطي، منابع طبيعي و كشاورزي.
14- مطالعة تخصصي گياهان از جنبههاي مختلف كاربردي مانند: گياهان مرتعي، دارويي، سمي، زينتي، آلرژي زا و رنگ زا و نيز بررسي آنها از نظر دارا بودن ژنهاي مقاومت به تنشهاي مختلف زيستي و غير زيستي.
15- جمعآوري، شناسايي و نگهداري گلسنگها و قارچ هاي آذربایجان و مطالعة آنها از جنبه کاربردهای دارویی و صنعتی .
16- ايجاد باغ گياهشناسي در دانشگاه علوم پزشکی تبریز جهت حفظ و نگهداري ژنوم گياهي استان و بهرهبرداري آموزشي و پژوهشي از آن جهت مطالعات علوم گياهي.
17- رايانهاي كردن اطلاعات گياهي جمعآوري شده.
18- ايجاد ارتباط و همكاري با ساير هرباريومهاي ايران و جهان.
19- طراحي و انجام پروژههاي تحقيقاتي در زمينة پوشش گياهي استان.
در هرباریوم دانشکده داروسازی تبریز تاکنون بالغ بر 4600 نمونه از تیره های متنوع گیاهان( شامل بیش از 100 تیره) و نمونه های ارزشمندی از استان های مختلف کشور به ویژه استان آذربایجان شرقی و غربی و فلور دانشگاه تبریز جمع آوری و نگهداری می گردد. در حال حاضر دونفر کارشناس رسمی ( سرکار خانم مهندس عاطفه ابراهیمی و زهرا اسکندری )و 4 نفر کارشناس افتخاری با هرباریوم دانشکده داروسازی همکاری می نمایند.
|